|
|
Metabolomic News
|
|
Powered by
|
|
|
|
|
|
|
Επίσημη Ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ: Τα σπορέλαια συνδέονται με τοξικότητα λόγω οξείδωσης
|
|
Στις 11 Αυγούστου 2025, το Υπουργείο Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών (HHS) εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση σχετικά με την τοξικότητα των υπερ-επεξεργασμένων σπορελαίων (ηλιέλαιο, σογέλαιο, καλαμποκέλαιο, κραμβέλαιο, βαμβακέλαιο, μαργαρίνες), η οποία οφείλεται στην αυξημένη ευαισθησία τους στην οξείδωση κατά την επεξεργασία και τη θερμική χρήση τους. Η ανακοίνωση αυτή βασίζεται σε δεκαετίες συσσωρευμένων ερευνών που δείχνουν ότι τα φυτικά έλαια πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFAs) είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε οξειδωτική βλάβη.
|
|
Η διαδικασία της οξείδωσης οδηγεί στον σχηματισμό αλδεϋδών και άλλων τοξικών παραγώγων. Έχει αποδειχθεί ότι κατά το τηγάνισμα, τα οξειδωμένα σπορέλαια παράγουν ενώσεις όπως η 4-υδροξυ-2-τρανς-νονενάλη (HNE), η οποία ενσωματώνεται εύκολα στα τρόφιμα και συνδέεται με τοξικολογικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Εκτιμάται ότι τα σπορέλαια περιέχουν περισσότερες από 10.000 οξειδωμένες ενώσεις, αριθμός σημαντικά υψηλότερος από τις περίπου 6.000 που ανευρίσκονται στον καπνό του τσιγάρου.
|
|
Αντίθετα, τα κορεσμένα λιπαρά οξέα που απαντώνται στο λάδι καρύδας και στο βοδινό λίπος, καθώς και τα παραδοσιακά έλαια όπως το αγνό παρθένο ελαιόλαδο, παρουσιάζουν μεγαλύτερη οξειδωτική σταθερότητα και δεν συνδέονται με την παραγωγή τοξικών παραγώγων στον ίδιο βαθμό.
|
|
Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσφατη δημοσίευση του Mousavi και συνεργατών (BMJ, 2025), η οποία ανέλυσε δεδομένα από τρεις μεγάλες αμερικανικές προοπτικές μελέτες κοορτής και πραγματοποίησε μετα-ανάλυση για την κατανάλωση πατάτας και τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ενώ η κατανάλωση πατάτας μαγειρεμένης με διαφορετικούς τρόπους (ψητή, βραστή και άλλα) δεν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, η πρόσληψη αντίστοιχης ποσότητας τηγανητών πατατών αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 κατά 20%. Η μελέτη ανέδειξε επίσης ότι η αντικατάσταση των τηγανητών πατατών με άλλες πηγές υδατανθράκων χαμηλότερης γλυκαιμικής επιβάρυνσης συσχετίστηκε με μείωση του κινδύνου.
|
|
Η συγκεκριμένη δημοσίευση υπογραμμίζει ότι όχι μόνο η ποιότητα του υδατάνθρακα αλλά και το είδος του λιπαρού μέσου μαγειρέματος αποτελούν κρίσιμους παράγοντες στη διαμόρφωση του μεταβολικού κινδύνου. Οι τοξικές ενώσεις που παράγονται κατά το τηγάνισμα, σε συνδυασμό με την υψηλή γλυκαιμική επιβάρυνση, δημιουργούν ένα διπλό φορτίο για τον οργανισμό, που συνδέεται άμεσα με χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης τύπου 2.
|
|
Βιβλιογραφία
|
- Haywood RM, et al. Detection of aldehydes and their conjugated hydroperoxydienes in thermally stressed culinary oils and fats: a high field 1H NMR study. Chem Res Toxicol. 1994;7(2):199-207
- Nogueira MS, et al. Oxidative stability of edible oils during storage: Influence of oil type and packaging material. J Food Compos Anal. 2018;73:17-25
- Seppanen CM, et al. Formation of 4-hydroxynonenal, a toxic aldehyde, in soybean oil at frying temperature. J Am Oil Chem Soc. 2002;79:1033–1038
- Redondo-Cuevas L, et al. Relevance of fatty acid composition to the oxidative stability of vegetable oils and oil blends: A study based on a kinetic model. Food Chem. 2017;221:331–340
- Mousavi SM, et al. Total and specific potato intake and risk of type 2 diabetes: results from three US cohort studies and a substitution meta-analysis of prospective cohorts. BMJ. 2025;380:e078912
|
Total and specific potato intake and risk of type 2 diabetes: results from three US cohort studies and a substitution meta-analysis of prospective cohorts
Mousavi et al.
(BMJ, 2025)
|
|
|
|
|
|
|
Η Πλειοψηφία Του Παγκοσμίου Πληθυσμού Παρουσιάζει Ελλείψεις Σε Βιταμίνες και Μικροθρεπτικά Συστατικά
|
|
Σύμφωνα με δεδομένα που δημοσιεύθηκαν από ερευνητές του Χάρβαρντ στο The Lancet Global Health, η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού παρουσιάζει ανεπάρκεια σε τουλάχιστον 15 βασικές βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. Η μελέτη εκτιμά ότι σχεδόν το 70% των ανθρώπων (πάνω από 5,5 δισεκατομμύρια) έχουν έλλειψη σε βιταμίνη Ε, ιώδιο, σίδηρο και ασβέστιο, ενώ περίπου το 60% (4 δισεκατομμύρια) εμφανίζουν ανεπάρκεια σε βιταμίνη C και βιταμίνες του συμπλέγματος Β (φολικό οξύ, ριβοφλαβίνη). Οι ελλείψεις αυτές επηρεάζουν τη μεταβολική λειτουργία, το ανοσοποιητικό και τη συνολική υγεία του οργανισμού.
|
|
|
|
Ευρήματα ανά φύλο
|
- Άνδρες: υψηλότερη συχνότητα ελλείψεων σε μαγνήσιο, ψευδάργυρο, βιταμίνες Α και C, καθώς και στις Β6, θειαμίνη (Β1) και νιασίνη (Β3)
- Γυναίκες: συχνότερες ελλείψεις σε σελήνιο, σίδηρο, ιώδιο, ασβέστιο και στις βιταμίνες Β12, φυλλικό οξύ (Β9) και ριβοφλαβίνη (Β2)
|
|
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμη και σε ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων δεν συνοδεύεται από επαρκή πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών. Αυτό σημαίνει ότι είναι δύσκολο για τον μέσο άνθρωπο να καλύψει καθημερινά τις ανάγκες του μόνο μέσω πλήρων και μη επεξεργασμένων τροφών, χωρίς να προσλάβει πλεόνασμα θερμίδων.
|
|
Η μελέτη αυτή αφορά τον γενικό πληθυσμό, ωστόσο ορισμένες ομάδες – όπως ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα, έφηβοι, έγκυες, άτομα σε χρόνια φαρμακευτική αγωγή και αθλητές – έχουν ακόμη υψηλότερες απαιτήσεις σε μικροθρεπτικά συστατικά.
|
|
Η παραγωγή ενέργειας, η ανανέωση των ιστών, η σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού, του νευρικού και του ορμονικού συστήματος, αλλά και κάθε μεταβολική διεργασία εξαρτώνται από την επαρκή πρόσληψη μικροθρεπτικών ουσιών. Η έλλειψη ακόμη και μίας από αυτές μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία, αυξημένο κίνδυνο χρόνιων νοσημάτων (διαβήτη, καρκίνου, καρδιοπαθειών, αυτοάνοσων), αλλά και σε μειωμένη απόδοση και ανθεκτικότητα σε λοιμώξεις.
|
|
Παρά τη διαδεδομένη αντίληψη ότι μια ισορροπημένη διατροφή επαρκεί, τα δεδομένα δείχνουν ότι αυτό δεν είναι πλέον εφικτό. Εκτός από τη σωστή διατροφή, τον υγιεινό τρόπο ζωής και τη συστηματική άσκηση, οι ειδικοί τονίζουν ότι η συμπληρωματική λήψη πολυβιταμίνης, βιταμίνης D, K2 και μαγνησίου αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη διατήρηση της υγείας.
|
|
Βιβλιογραφία
|
- Global estimation of dietary micronutrient inadequacies: a modelling analysis Passarelli, Simone et al. The Lancet Global Health, October 2024
- Hidden hunger in Europe: well fed yet undernourished. Anthony King. European Commission Horizon The EU Research. 01 April 2025
|
|
|
|
|
|
Πρόγραμμα ΕΚΠΑ: Μεταβολομική και Κλινική Εφαρμογή στα Αυτοάνοσα και Χρόνια Νοσήματα
|
|
Το E-Learning του Kέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.) παρέχει τη δυνατότητα παρακολούθησης του νέου Προγράμματος Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στο γνωστικό αντικείμενο: Μεταβολομική και Κλινική Εφαρμογή στα Αυτοάνοσα και Χρόνια Νοσήματα.
|
|
|
|
Πληροφορίες προγράμματος
|
|
• Απονέμεται πιστοποιητικό εξειδικευμένης επιμόρφωσης
|
|
• Εξ’αποστάσεως μαθήματα
|
|
• Διάρκεια: 3 μήνες (72 ώρες)
|
|
Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με έναν πρακτικό οδηγό αξιολόγησης των εργαστηριακών αποτελεσμάτων μεταβολομικής, καθώς και κλινικά παραδείγματα, που θα δώσουν τις βάσεις για την ερμηνεία των εργαστηριακών αποτελεσμάτων και τη διαμόρφωση της θεραπευτικής προσέγγισης.
|
|
Μεταβολομική και Κλινική Εφαρμογή στα Αυτοάνοσα και Χρόνια Νοσήματα
Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης ΕΚΠΑ
Διάρκεια 3 μήνες (72 ώρες)
|
|
|
|
|
|
|
|
