Η πολυκυστική νόσος των νεφρών (PKD) αποτελεί μια ομάδα γενετικών διαταραχών που χαρακτηρίζονται από την ανάπτυξη πολυάριθμων κύστεων στους νεφρούς.¹ Αυτές οι κύστεις προκαλούν σημαντική διόγκωση των νεφρών και μείωση της λειτουργικότητάς τους.²

Η PKD μπορεί να ταξινομηθεί σε 2 βασικές και πιο συχνά απαντούμενες κατηγορίες:

Η ADPKD, που είναι η πιο κοινή μορφή και με την οποία θα ασχοληθούμε στη σημερινή μας επικοινωνία, σχετίζεται με μεταλλάξεις στα γονίδια PKD 1 / 2⁵ και κληρονομείται με αυτοσωματικό κυρίαρχο τρόπο.⁶

Όπως προαναφέρθηκε, η ADPKD προκύπτει από μεταλλάξεις στα γονίδια PKD 1 / 2⁵, με τις μεταλλάξεις στο PKD2 να οδηγούν σε ηπιότερο φαινότυπο λόγω του μικρότερου αριθμού κύστεων.¹⁰ Αυτές οι γενετικές μεταλλάξεις προκαλούν αποκλίσεις κατά τη μεταγραφή των γονιδίων, τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και την έκκριση ιόντων, με αποτέλεσμα τον σχηματισμό κύστεων γεμάτων με υγρό. Καθώς αυτές οι κύστεις μεγαλώνουν, εκτοπίζουν τον φυσιολογικό νεφρικό ιστό, επιδεινώνοντας προοδευτικά τη νεφρική λειτουργία.²

Οι κύστεις συνήθως σχηματίζονται πολύ πριν από οποιαδήποτε αξιοσημείωτη μείωση της νεφρικής λειτουργίας,^9,11–17 καθιστώντας κρίσιμη την πρώιμη ανίχνευση και παρακολούθηση της νόσου.

Η ADPKD είναι μια συστηματική νόσος με τόσο νεφρικές όσο και εξωνεφρικές εκδηλώσεις.^9,11–17 Οι νεφρικές εκδηλώσεις της ADPKD περιλαμβάνουν:

Οι εξωνεφρικές εκδηλώσεις περιλαμβάνουν:

• ηπατικές κύστεις, που είναι η πιο συχνή εξωνεφρική επιπλοκή²³, και  

• ενδοκρανιακά ανευρύσματα, που αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία.

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η κύρια αιτία θανάτου στους ασθενείς με ADPKD, υπογραμμίζοντας τη σημασία της παρακολούθησης της καρδιαγγειακής υγείας σε αυτούς τους ασθενείς.^24–26

Ο πόνος είναι το πιο συχνό παράπονο των ασθενών με ADPKD, συχνά προκαλούμενος από τη  διόγκωση των κύστεων και τις σχετιζόμενες επιπλοκές. Περίπου το 60% των ασθενών αναφέρουν πόνο κάποια στιγμή στην πορεία της νόσου, με σχεδόν το 1/3 να βιώνει καθημερινό ή συνεχόμενο πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης.¹⁹

Οι επιπτώσεις στην ψυχολογία των ασθενών με ADPKD είναι σημαντικές. Η διάγνωση συχνά οδηγεί σε συναισθήματα απώλειας, αβεβαιότητας και φόβου, με πολλούς ασθενείς να βιώνουν απελπισία και κατάθλιψη λόγω των περιορισμένων θεραπευτικών επιλογών και της αδυναμίας αλλαγής της πορείας της νόσου.²⁷

Προγνωστικούς παράγοντες της ταχείας εξέλιξης της νόσου αποτελούν:

• ο υψηλός συνολικός όγκος νεφρών (TKV)

• η πρώιμη εμφάνιση υπέρτασης  

• η μακροσκοπική αιματουρία  

• η πρώιμη μείωση του GFR

• οι μεταλλάξεις στο PKD1 (PKD1 truncating mutations)²⁸

Επιπλέον, το ανδρικό φύλο²⁹, η παχυσαρκία³⁰ και η χαμηλή HDL³¹ έχουν επίσης ταυτοποιηθεί ως παράγοντες κινδύνου για ταχύτερη εξέλιξη της νόσου. Η διόγκωση των νεφρών στους ασθενείς με ADPKD συνδέεται με- και συχνά προηγείται της- μείωσης της νεφρικής λειτουργίας.³²

Τεχνικές απεικόνισης, όπως η μαγνητική τομογραφία (MRI), είναι κρίσιμες για τη μέτρηση του μεγέθους των νεφρών και την αξιολόγηση της εξέλιξης της νόσου.²⁸ Το μήκος των νεφρών που εκτιμάται με τη χρήση υπερηχογραφήματος έχει προταθεί ως ένας χρήσιμος, αν και λιγότερο ακριβής, δείκτης για την πρόβλεψη ανάπτυξης χρόνιας νεφρικής νόσου σταδίου 3.³³

Συνοψίζοντας, η ADPKD είναι μια πολύπλοκη, συστηματική γενετική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό πολυάριθμων κύστεων στους νεφρούς, οδηγώντας σε σημαντική νοσηρότητα και επιβάρυνση για την συνολική υγεία του ασθενούς.

Η κατανόηση της γενετικής βάσης της, των κλινικών εκδηλώσεών της και των παραγόντων που προβλέπουν την εξέλιξή της είναι απαραίτητη για τη βελτίωση των κλινικών εκβάσεων των ασθενών, την ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών και την καλύτερη ολιστική διαχείριση της νόσου.